Xem nhanh 20h ngày 25.12: Làm thế nào để định danh tài khoản MXH | Ông Trump có ý định mở rộng lãnh thổ Mỹ?
Nguyễn Mai Lan Anh, sinh viên Trường ĐH Giao thông vận tải TP.HCM, chia sẻ: “Mình đi học ở thành phố, nhớ quê nhà. Những chiếc bánh dân gian luôn ở trong kỷ niệm của mình. Mỗi lần, nghe tin có lễ hội bánh là thôi thúc mình đi thưởng thức để gợi nhớ về tuổi thơ. Bánh cũng đa dạng, sặc sỡ sắc màu luôn, trông rất là hấp dẫn”.Bí quyết ôn thi tốt nghiệp THPT đạt điểm cao: Hệ thống kiến thức lịch sử
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Lợi ích của đậu nành với các lứa tuổi
Ngày 26.1 tại Công viên APEC, Trung tâm Văn hóa - Thể thao Q.Hải Châu (TP.Đà Nẵng) khai mạc triển lãm tranh với chủ đề "Xuân đất nước, Tết Việt Nam".Triển lãm có hơn 100 bức tranh vẽ bằng chất liệu sơn dầu, acrylic, do các "cây cọ nhí" (từ 9 đến 15 tuổi) của lớp vẽ Ngôi nhà nhỏ sáng tác trong 1 tháng.Đề tài tranh đa dạng từ chân dung, phong cảnh, tĩnh vật… về mùa xuân, được các em nhỏ sáng tác từ những cảm nhận về nét đẹp văn hóa dân tộc, như hình ảnh tết cổ truyền với bánh chưng, hoa đào, ông đồ, câu đối đỏ…Bên cạnh đó, còn có các cụm tranh thể hiện lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc với hình ảnh người lính, cờ đỏ sao vàng, biển đảo quê hương…Triển lãm trưng bày tranh với 1 phân khu chính và 3 phân khu phụ, tổ chức tham quan theo hình thức "chuyến tàu mùa xuân", đưa người xem vào hành trình khám phá bức tranh sống động cùng vẻ đẹp mọi miền đất nước, từ sắc đào của núi rừng Tây Bắc đến những phiên chợ hoa bên cành mai vàng hay nơi đảo xa. Trong đó, TP.Đà Nẵng và phố cổ Hội An hiện lên với vẻ đẹp của bãi biển du lịch cùng ngư dân, phố cổ.Triển lãm nằm trong chuỗi hoạt động phong phú dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 tại khu vực trung tâm TP.Đà Nẵng.Một số hình ảnh tại triển lãm:
Câu chuyện về cái tết đặc biệt được chị Hoàng Thị Thùy Trang (29 tuổi), tên thường gọi là Chang, ngụ H.Xuân Lộc (Đồng Nai) chia sẻ nhận về "mưa tim" trên mạng xã hội.Clip dài hơn 5 phút được chị Trang đăng tải, kể về hành trình thuyết phục cha lần đầu đi chụp ảnh tết cùng mình cũng như những khoảnh khắc ngày tết của 2 cha con khiến nhiều người xúc động.Cô con gái tâm sự năm 2021, mẹ chị qua đời vì ung thư máu. Đó là nỗi đau, cú sốc lớn nhất trong cuộc đời mà chị khó có thể diễn tả hết bằng lời. "Thời gian đầu sau khi mẹ mất, không khí trong nhà trở nên nặng nề hơn bởi cuộc sống của ba và chị em mình như sụp đổ. Chị em mình thấy ba khóc, thương ba cô độc. Vậy là 2 chị em động viên nhau và tự nhủ với chính mình phải vực dậy, phải chăm sóc cho ba và phải bước tiếp con đường phía trước, dù không dễ dàng", cô con gái nhớ lại.Vốn đang sinh sống và làm việc tại TP.HCM, chị Trang về nhà ở Đồng Nai sống kề cận bên cha để tiện chăm sóc. Sau ngày mẹ mất, chị nói mình trân trọng từng khoảnh khắc bên cha.Đó là lý do mà dịp tết năm nay, chị quyết định chụp ảnh tết cùng cha của mình, điều mà suốt gần 30 năm cuộc đời chị chưa từng làm. Tuy nhiên khi ngỏ ý, cha chị không đồng ý phần vì sợ con gái tốn kém, phần vì ngại diện áo dài."Mình nấu cho ba một bữa ăn thật ngon để thuyết phục không hiệu quả, nên mới quyết định hẹn cha đi cà phê. Tới nơi, mình thuê áo dài, nói với ba là đã trả tiền hết rồi, nếu không chụp thì phí nên ba mới chịu", cô con gái kể lại.Cùng cha chụp những tiểu cảnh ngày tết, lưu lại khoảnh khắc của 2 cha con dịp đặc biệt, chị vô cùng hạnh phúc. Chị cũng cảm nhận được điều đó qua nụ cười và ánh mắt của cha.Mẹ mất đột ngột, chị Trang cảm thấy nuối tiếc khi chưa thể lưu lại bất kỳ khoảnh khắc nào bên mẹ. Đó cũng là động lực để cô con gái muốn lưu giữ nhiều hình ảnh với cha. Lần đầu chụp ảnh cùng con, ông Hoàng Sĩ Thành (59 tuổi) vô cùng hạnh phúc. Với 2 cha con, đây là một trong những cái tết đặc biệt nhất mà họ không quên trong đời.Chị Trang hạnh phúc khi câu chuyện của 2 cha con được nhiều người quan tâm đến vậy. Chị hy vọng qua clip có thể lan tỏa năng lượng tích cực về tình cảm gia đình, mong mọi người trân trọng những phút giây cạnh bên người thân."Nhân dịp Tết Nguyên đán, con chúc ba nhiều sức khỏe, hạnh phúc, sống vui vẻ bên con cháu. Con mong ba hãy luôn vui, đừng buồn vì luôn có tụi con kề bên", chị nhắn nhủ với cha.Dịp tết này, chị cùng ba đi tảo mộ mẹ, làm những bánh mứt truyền thống quê hương và đón một cái tết ấm áp. Chị cũng làm món chuối sấy đặc trưng ở quê mình, món mà khi còn sống năm nào mẹ chị cũng làm cho gia đình vào mỗi dịp tết.Theo dõi clip, tài khoản Bảo Loan bình luận: "Từ nhỏ đến lúc bố mất, chưa từng chụp tấm hình với bố. Lướt thấy video của chị mà chạnh lòng quá!". "Nhìn chú mà nhớ ba mình. Phải chi con cũng có thể làm điều này với ba nhưng ba đã bỏ con đi 5 năm rồi!", Thu Thảo xúc động chia sẻ.
Hoàng tử William, Vương phi Kate Middleton cảm động trước tin nhắn chia sẻ vì mắc bệnh ung thư
Ngày 15.1, theo nguồn tin của PV Thanh Niên, Cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh Cà Mau đã có công văn đề nghị Trung tâm (TT) dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh này tiếp tục triển khai các hợp đồng đấu giá tài sản mà hai bên đã ký trước đó.Theo đó, Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Cà Mau đang chịu trách nhiệm thực hiện bán đấu giá tài sản vi phạm hành chính bị tịch thu của Cục QLTT tỉnh Cà Mau. Cụ thể, theo hợp đồng số 125/HĐDV/2024 ngày 25.12.2024, thực hiện bán đấu giá tài sản tổng số 2 lô, gồm 18.600 đơn vị tài sản các loại, với tổng giá trị tài sản bán đấu giá 540 triệu đồng. Thời hạn tổ chức đấu giá đến 15 giờ ngày 10.1.2024.Theo phụ lục hợp đồng số 68C/PLHĐDV/2024 ngày 30.12.2024, thực hiện bán đấu giá tài sản tổng số 2 lô, gồm 1.004 đơn vị tài sản các loại, với tổng giá trị tài sản bán đấu giá 66 triệu đồng. Thời hạn tổ chức đấu giá đến 15 giờ ngày 17.1.2024. Cục QLTT tỉnh Cà Mau nhấn mạnh, việc tổ chức bán đấu giá tài sản cần được thực hiện đúng thời hạn nhằm tránh thất thoát, lãng phí và phát sinh chi phí không cần thiết; đồng thời đảm bảo tiền thu được nộp kịp thời vào ngân sách nhà nước.Qua đối chiếu các điều khoản quy định của hợp đồng, Cục QLTT tỉnh Cà Mau cũng yêu cầu TT dịch vụ đấu giá tài sản chủ động giải quyết mọi khó khăn, vướng mắc để triển khai thực hiện hợp đồng đúng cam kết. Trường hợp phát sinh vấn đề vượt quá giới hạn hoặc gây chậm trễ, làm ảnh hưởng đến giá trị tài sản, TT phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo đúng quy định pháp luật và điều khoản hợp đồng đã ký kết.Như Thanh Niên thông tin, Sở Tư pháp Cà Mau vừa có thông báo tạm dừng hoạt động của TT dịch vụ đấu giá tài sản (trực thuộc sở này) kể từ ngày 1.1.2025. Lý do tạm dừng hoạt động là nhằm thực hiện Kế hoạch số 188/KH-BCĐ ngày 16.12.2024 của Ban Chỉ đạo tỉnh về định hướng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh Cà Mau.
